Bệnh Herpes: Những điều cần biết

Tổng quan bệnh Herpes

• Bệnh Herpes hay mụn rộp là bệnh do virus Herpes Herpes Simplex gây ra. Triệu chứng lâm sang là đám mụn nước thành chùm trên nền dát đỏ ở da và niêm mạc miệng, mũi, mắt hoặc sinh dục, hậu môn.
• Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi, thường gặp nhất ở người trẻ tuổi. Tỷ lệ mắc cao ở những nơi sống đông đúc, chật chội và kinh tế - xã hội thấp kém.
• Ở người có sức đề kháng bình thường, các thương tổn thường tự khỏi. Do sau khi vào cơ thể, virus khu trú ở hạch thần kinh cảm giác, tồn tại suốt đời nên bệnh thường hay tái phát và có thể không có biểu hiện lâm sàng.
• Bệnh hay tái phát, có thể một vài lần/năm. Các yếu tố gây tái phát có thể là tia cực tím, kinh nguyệt, sốt, suy giảm miễn dịch... Trên các người bệnh suy giảm miễn dịch như HIV/AIDS, bệnh ác tính, ghép tạng, điều trị hóa chất, dùng corticoid toàn thân kéo dài, các thuốc ức chế miễn dịch, tỉa xạ sẽ làm bệnh nặng hơn và hay tái phát hơn.

Nguyên nhân

Virus Herpes Simplex (HSV) là nguyên nhân gây bệnh herpes. Có hai loại HSV: HSV-1 và HSV-2.

• Nhiễm HSV môi, miệng hay do HSV-1 gây nên, chiếm 80-90%.
• Nhiễm HSV sinh dục hay do HSV-2, chiếm 70-90%.
• Trẻ sơ sinh, tỷ lệ nhiễm do HSV-2 là 70%.

Đường lây bệnh Herpes

Bệnh lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp với người nhiễm bệnh (vết loét hở) hoặc dịch tiết cơ thể (như nước bọt, dịch tiết sinh dục).

Triệu chứng

Các triệu chứng của bệnh Herpes có thể khác nhau tùy thuộc vào loại HSV, vị trí nhiễm trùng và là nhiễm trùng tiên phát (lần đầu tiên cơ thể bị nhiễm HSV) hay tái phát (HSV tái hoạt động sau khi đã nằm im trong cơ thể).

Nhiễm trùng tiên phát thường có triệu chứng nghiêm trọng hơn so với nhiễm trùng tái phát. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Đám mụn nước mọc thành chùm trên nền da đỏ, có thể vỡ ra và tạo thành vết loét.
• Sốt, nhức đầu, mệt mỏi, đau nhức cơ.
• Viêm hạch bạch huyết.

Nhiễm trùng tái phát thường có triệu chứng nhẹ hơn và trong thời gian ngắn hơn. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Ngứa, rát, cảm giác bỏng rát trước khi xuất hiện mụn nước.
• Đám mụn nước mọc ở vị trí tương tự như nhiễm trùng tiên phát.

Trẻ sơ sinh bị nhiễm HSV có thể gặp các vấn đề nghiêm trọng như viêm màng não, viêm phổi, tổn thương da.

Chẩn đoán

Bác sĩ thường chẩn đoán bệnh Herpes dựa trên các triệu chứng lâm sàng và tiền sử bệnh. Tuy nhiên, để khẳng định chẩn đoán, bác sĩ có thể yêu cầu một số xét nghiệm sau:

• Xét nghiệm tế bào Tzanck (Tzanck smear): Đây là một xét nghiệm đơn giản, nhanh chóng, lấy mẫu tế bào từ vết loét để kiểm tra dưới kính hiển vi.
• Nuôi cấy virus: Phương pháp này cho phép xác định sự hiện diện của HSV bằng cách nuôi cấy trong môi trường phòng thí nghiệm.
• Xét nghiệm PCR (Polymerase Chain Reaction): Kỹ thuật khuếch đại DNA của virus để phát hiện HSV.
• Xét nghiệm huyết thanh: Xét nghiệm này giúp phát hiện kháng thể chống HSV trong máu.

Điều trị

Hiện nay, chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn bệnh Herpes. Tuy nhiên, có các loại thuốc kháng virus có thể giúp kiểm soát các triệu chứng, rút ngắn thời gian bệnh và giảm nguy cơ lây truyền.

Các loại thuốc kháng virus thường được sử dụng để điều trị HSV bao gồm:

• Acyclovir
• Valacyclovir
• Famciclovir

Thuốc kháng virus có thể được sử dụng theo đường uống hoặc bôi tại chỗ.

Phòng ngừa

Một số biện pháp phòng ngừa có thể giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng hoặc lây lan virus:

• Tránh tiếp xúc trực tiếp với người bị nhiễm bệnh: Bao gồm tránh tiếp xúc với vết loét hở, hôn, quan hệ tình dục.
• Không dùng chung đồ dùng cá nhân: dao cạo râu, bàn chải đánh răng, khăn tắm và son môi,...
• Thực hành tình dục an toàn: Sử dụng bao cao su đúng cách có thể giúp giảm nguy cơ lây truyền HSV.
• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước.

Biến chứng

Trong một số trường hợp, bệnh Herpes có thể gây ra các biến chứng, bao gồm:

• Eczema herpeticum: Đây là một biến chứng nghiêm trọng của HSV, gây ra tình trạng nhiễm trùng da lan rộng, thường gặp ở những người bị viêm da cơ địa hoặc bệnh Darier.
• Nhiễm trùng mắt: HSV có thể gây viêm giác mạc, có thể dẫn đến tổn thương thị lực.
• Nhiễm trùng hệ thần kinh: Trong một số trường hợp hiếm gặp, HSV có thể xâm nhập vào não hay tủy sống, gây viêm màng não, viêm não.

Vắc-xin ngừa HSV

Hiện nay, chưa có vắc-xin ngừa HSV. Tuy nhiên, các nhà khoa học đang tích cực nghiên cứu và phát triển vắc-xin.

Kết luận

Bệnh Herpes là một bệnh nhiễm trùng phổ biến do virus Herpes Simplex (HSV) gây ra. Mặc dù không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có các phương pháp điều trị hiệu quả giúp kiểm soát các triệu chứng và giảm nguy cơ lây truyền. Việc hiểu rõ về bệnh, thực hiện các biện pháp phòng ngừa và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ là điều cần thiết để quản lý bệnh Herpes hiệu quả.